Profilaktyka przeciwżylakowa
żylaki, żylaki miotełkowate, żylaki siateczkowate, teleangiektazje, niedrożność żył, zakrzepica, owrzodzenia kostek, blizny po owrzodzeniach, uczucie ciężkości kończyn, bóle nóg, kurcze łydek, leczenie uciskowe, rajstopy rzeciwżylakowe, skarpety przeciwżylakowe, podkolanówki przeciwżylakowe, pończochy przeciwżylakowe, kompresoterapia
Profilaktyka przeciwżylakowa
Żylaki kończyn dolnych
Żylaki kończyn dolnych są najczęściej występującym wśród ludzi zespołem chorobowym.
Są to widoczne, trwałe, odcinkowe rozszerzenia żył
Informacje ogólne:
Żylaki kończyn dolnych są przede wszystkim problemem kobiet. Szacuje się , że w Polsce ok. 47% kobiet i ok. 37% mężczyzn ma żylaki kończyn dolnych. Przy czym częstość występowania wzrasta z wiekiem. W grupie młodych ludzi- między 20 a 35 rż problem ten dotyczy przede wszystkim kobiet (przewaga kobiet z żylakami do mężczyzn z objawami tej chory jest sześciokrotna!!), natomiast w starszej populacji od 65 rż do 75 rż częstość występowania prawie wyrównuje się z niewielką przewagą kobiet.
Etiologia:jest wieloczynnikowa. Duże, może nawet decydujące znaczenie mają czynniki genetyczne (według badań ok. 50% osób chorych ma obciążający wywiad rodziny- tzn. że ktoś z rodziny – najczęściej rodzice/dziadkowie mieli chorobę żylakowa kd). Przy tym – jeśli żylaki mieli oboje rodzice to szansa rozwoju żylaków u dorosłych potomków wynosi nawet blisko 90%! Wydaje się, że istnieje genetycznie uwarunkowane osłabienie ściany żył i ich zastawek.
Inne czynniki wpływające na ujawnienie się patologii to:
- wiek,
- płeć żeńska,
- tryb życia (praca w pozycji siedzącej lub stojącej),
- wpływ układu endokrynnego (np. w czasie ciąży – w tym częstość występowania żylaków wzrasta z liczbą ciąż),
- otyłość,
- przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
- wysoki wzrost,
- płaskostopie,
- nawykowe zaparcia.
Natomiast niezależnie od tych wszystkich czynników bezpośrednio do rozwoju żylaków i przewlekłej niewydolności żylnej prowadzi:
- nadciśnienie żylne wynikające z braku, niedorozwoju, niewydolności lub zniszczenia zastawek żylnych,
- niedrożności lub zwężenia żył np. na tle zakrzepicy czy ucisku na żyły.
To prowadzi do zastoju krwi żylnej i przepełnienia żył, a wtórnie na skutek przeciążenia do wzrostu przepuszczalności włośniczek i powstawania obrzęku. To doprowadza do pobudzenia wielu czynników związanych z zapaleniem i aktywacją procesu włóknienia skóry a także wzrasta lepkość krwi, przyczyniając się do skłonności do zakrzepicy.
Poszerzenia żylne mają różny stopień nasilenia.
Stopnie nasilenia:
1. Początkowo są to tzw. teleangiektazje – czyli drobne poszerzone żyły śródskórne o średnicy poniżej 1mm zlokalizowane głównie na udzie,
2. drobne żylaki miotełkowate i siateczkowate o średnicy od 2 do 4mm zlokalizowane głównie w dole podkolanowym i na powierzchni zewnętrznej podudzi i uda,
3. Następnym etapem choroby są już wyraźne żylaki czyli duże poszerzenia głównych pni żylnych i ich bocznych odgałęzień – najczęściej umiejscowione są na udzie (w części środkowej) lub podudziu,
4. Następnym etapem choroby jest obrzęk, zmiany troficzne, przebarwienia wynikające ze zmian przebudowy włóknistej skóry i tkanki podskórnej, głównie w okolicy kostek,
5. Najbardziej zaawansowanym etapem są przewlekłe owrzodzenia okolicy kostek, trudno gojące się oraz powstające blizny po owrzodzeniach. Duże zewnętrzne poszerzenia żył stwarzają ryzyko krwotoku przy nawet powierzchownym urazie kończyny.
Jakie objawy zwiastują problem w krążeniu żylnym?
W obrazie klinicznym dominuje poczucie ciężkości i napięcia chorej kończyny oraz obrzęki w okolicy kostek, najbardziej nasilone wieczorem oraz nocne kurcze mięśni łydek, stóp. Najbardziej charakterystyczne jest nasilenie objawów wieczorem, po długim pozostawaniu w pozycji siedzącej lub stojącej albo pod wpływem wysokiej temperatury. Dlatego zwłaszcza w lecie w upalne dni obrzęki i poczucie ciężkości nóg nasila się. Charakterystyczne jest też ustępowanie objawów lub zmniejszanie ich nasilenia po odpoczynku z kończynami uniesionymi w górę. Objawy ciężkości wzrastają z pojawieniem się obrzęku a u kobiet nasilają się przed miesiączką. Czasem u chorych z niewydolnością żył przeszywających może wystąpić świąd skóry.
ZAPAMIĘTAJ !!!
Objawy wczesne:
- uczucie ciężkości kończynami
- bóle nóg i obrzęki wieczorne
- kurcze łydek
- świąd skóry
- siateczka popękanych żyłek na skórze
- widoczne żylaki
Objawy zaawansowane:
- duże żylaki
- obrzęki
- zmiany skórne wypryskowe, przebarwienia
- zmiany zapalne i zakrzepowe
- owrzodzenia podudzi
Po zauważeniu u siebie powyższych objawów zgłoś się do lekarza w celu potwierdzenia podejrzeń !!!
Jak potwierdzić rozpoznanie choroby?
Jest kilka specjalistycznych badań do oceny układu żylnego ale najważniejsze do ustalenia rozpoznania, uznawane jako „złoty standard” jest badanie naczyniowe żył kończyn dolnych – usg Doppler, które w pełni określi morfologię żył, oceni funkcję zastawek żylnych oraz obecność ewentualnych zakrzepów, oceni przepływ krwi w naczyniach żylnych.
Jakie są możliwości leczenia żylaków?
Leczenie chorym kojarzy się z cudowną tabletką, która wyeliminuje wszystkie złe objawy choroby a jeszcze lepiej gdyby poprawiła (czy wręcz zlikwidowała) zmiany skórne. I tu spotykają się z rozczarowaniem bo nie ma przekonywujących dowodów, aby leczenie farmakologiczne miało korzystny wpływ na przebieg choroby i nie jest samo w sobie nigdy w pełni skuteczne, może jedynie łagodzić objawy ale nie chroni przed rozwojem zmian.
Leczenie, które daje efekty to:
1. Zmiana trybu życia
2. Unikanie długotrwałej pozycji stojącej i siedzącej – powinno się robić przerwy w pracy na krótki spacer lub odpoczynek z kończynami ułożonymi powyżej poziomu serca.
3. Walczyć z otyłością – utrzymanie należnej, prawidłowej masy ciała.
4. Uprawiać regularny wysiłek taki jaki spacery, jogging, jazda na rowerze, pływanie.
5. Właściwy ubiór – nieuciskające skarpety, pończochy, unikanie obcisłych spodni.
6. Ograniczenie gorących kąpieli w wannie na korzyść chłodnych kąpieli pod prysznicem.
7. Odpowiednie obuwie – prawidłowa wysokość obcasa ok. 3 cm.
A podstawowym sposobem leczenia i jedyną metodą która może spowolnić rozwój przewlekłej niewydolności żylnej jest leczenie uciskowe (kompresoterapia). I jest to metoda leczenia na każdym etapie choroby także uznana w profilaktyce, zwłaszcza u osób z grupy zwiększonego ryzyka (kobiety w ciąży, osoby z obciążeniem rodzinnym).
Najczęściej stosuje się:
które zapewniają stopniowany ucisk, komfort noszenia i wyjątkowa trwałość.
Pończochy, rajstopy, skarpetki i opaski mają zapobiegać cofaniu się krwi, zaleganiu krwi w żyłach powierzchownych i wspomagać działanie pompy mięśniowej. Muszą być dobierana indywidualnie do nieobrzękniętej kończyny a stopień ucisku zależy od stopnia zaawansowania choroby. U chorych z owrzodzeniami żylnymi stosuje się opaski elastyczne (pończochy na tym etapie nie są zalecane). Natomiast masaż stosuje się jako wstępne leczenie przed zastosowaniem dobranych pończoch uciskowych lub w przewlekłym obrzęku limfatycznym jako uzupełnienie kompresoterapii z użyciem pończoch.
Ponadto stosuje się leczenie:
1. Operacyjne – klasyczne, które polega na przecięciu ujścia żyły odpiszczelowej, usunięciu żylaków i przecięciu lub podwiązaniu niewydolnych żył przeszywających. W ostatnich latach postępowanie chirurgiczne dąży do mniejszej inwazyjności .Metody wykorzystujące m.in. kriochirurgie (zamrożenie) lub polegające na usuwaniu miejscowo mniejszych żylaków (miniflebektomie) są obecnie stosowane przy jednodobowym lub kilkugodzinnym pobycie w szpitalu.
2. Farmakoterapia – żylaków i ich powikłań nie usunie żadna tabletka, stosowanie flawonidów czy też innych leków ma ważne i istotne działanie wspomagające leczenie (jak i zapobiegawcze) wszystkich stanów zapalnych w układzie żylnym, w okresie pooperacyjnym, w obrzękach pourazowych, w stanach przewlekłych. Flawonidy oddziaływają przede wszystkim na mikrokrążenie, poprawiają przepływ żylny, zmniejszają obrzęki i inne dolegliwości związane z chorobążylakowa. Farmakoterapia ma szerokie zastosowanie, kiedy leczenie chirurgiczne żylaków musi być odroczone lub nie może być w ogóle wykonane np. z powodu ciężkich chorób współistniejących.